In Nederland worden momenteel alle duurzame alternatieven voor fossiele brandstoffen onderzocht, ook groene waterstof. Om groene waterstof te maken zijn grote fabrieken nodig, die gebruik maken van bijvoorbeeld windmolens voor hun energie. Deze fabrieken zijn er nog niet; het initiatief in Groningen is een eerste experiment. Als dat experiment slaagt, zullen mogelijk meer fabrieken ontstaan, gekoppeld aan nog meer windmolenprojecten op bijvoorbeeld de Noordzee. De geproduceerde groene waterstof kan dan via de bestaande aardgasleidingen naar onze huizen worden gevoerd. De verwachting is dat dit nog wel een jaar of 30 kan duren. Daarom kijken we ook naar andere alternatieven die misschien eerder of kleinschaliger te realiseren zijn.

Aardwarmte wordt onderzocht speciaal voor huizen die hun warmte krijgen via een warmtenet, dus niet via een eigen gasgestookte CV-ketel. In Nieuwegein is 50% van de huizen aangesloten op stadsverwarming. Onderzocht wordt of deze warmte rechtstreeks uit de aarde kan worden gehaald, in plaats van dat we hem halen uit de verbranding van olie en gas. Nu komt de warmte uit de centrale op Lage Weide en is een bijproduct van elektriciteitsopwekking. Als in de toekomst al onze elektriciteit uit wind of zon of andere duurzame bronnen komt, zijn alternatieve warmtebronnen nodig. Hiervoor wordt, naast aardwarmte, bijvoorbeeld ook gekeken naar warmtewinning uit oppervlaktewater of rioolzuivering. Om dat deze warmte vaak een lagere temperatuur heeft, moeten de huizen dan goed zijn geïsoleerd.

Gehele vraag: Houdt het College van B&W zich aan het in 2007 vastgestelde gemeentelijke beleid om geen industriele activiteiten toe te staan in bewoonde gebieden, maar alleen op de industrietereinen Liesbosch en Klooster ? Zijn kostenbesparing en minder omslachtigheid voor een industriele activiteit voor u relevante argumenten om daar van af te wijken, ten koste van de veiligheid van bewoners die dan aan deze activiteit worden blootgesteld ? Hoe denkt u dat bewoners dat vinden ? En wordt hiermee geen precedent geschapen voor andere industriele activiteiten die met deze argumenten ook een vergunning gaan aanvragen om zich toch binnen een woonwijk te kunnen vestigen? 

Antwoord van gemeente Nieuwegein: Graag ontvangen we, om misverstanden te voorkomen, van de vraagsteller de precieze informatiebron waarnaar wordt verwezen. De vraagstelling bevat aannames over de toepasbaarheid van een beleidsstuk (we kunnen uit de vraagstelling niet opmaken op welk beleidsstuk wordt gedoeld) op onderhavig project die onderzocht moeten worden. 

Gehele vraag: Gaat het College van B&W er voor zorgen dat de kerngroep BAN ook over deze informatie kan beschikken, voordat er een Raadbesluit over een locatiekeuze wordt voorgelegd, zodat ook bewoners weten waar ze aan toe zijn voordat er besluiten over worden genomen?

Antwoord van gemeente Nieuwegein: Over openbaarheid van stukken zullen eveneens in de Samenwerkingsovereenkomst afspraken worden gemaakt. Het streven is dat zoveel mogelijk informatie openbaar gemaakt wordt; het kan zijn dat Warmtebron Utrecht doorslaggevende redenen heeft  om informatie vertrouwelijk te houden, bijvoorbeeld als deze concurrentiegevoelig is. Echter, WBU moet hierover transparant zijn. 

Gehele vraag: Gaat het College van B&W er voor zorgen dat het projectplan, het werkplan, de businesscase, het veiligheidsplan, het boorplan, het winningsplan en alle overige stukken en bijhorende onderzoeken die Warmtebron met de voorgenomen aanvraag van de omgevingsvergunning en winningsvergunning en voor de MER-aanvraag aan EZK moet overleggen bij Warmtebron worden opgevraagd en gedeeld met de Gemeenteraad voordat er een Raadbesluit over een locatiekeuze wordt voorgelegd ? 

Antwoord van gemeente Nieuwegein: Zoals toegelicht in het raadsvoorstel afwegingscriteria aardwarmte, vastgesteld door het college op 2 december, gaat de gemeente via een samenwerkingsovereenkomst borgen dat de gemeente in alle fasen van het project wordt betrokken bij onderzoeken en besluitvorming. Daarbij hoort zeker ook dat stukken die in het kader van vergunningverlening en toezicht per fase worden opgesteld, desgevraagd worden gedeeld met de gemeente. 

Gehele vraag: 

Is Warmtebron bereid om deze stukken met de kerngroep van de BAN (de denktank van BAN) te delen, al dan niet op vertrouwelijke basis als daar vertrouwelijk informatie tussen zit ? Zo ja, dat zou verheugend zijn, kunnen we deze stukken dan binnen een week te zien krijgen ? Zo nee, waarom beidt Warmtebron niet de transparantie die ze met de mond beleid en worden de inwoners verder voor dom gehouden en krijgen ze niet de mogelijkheid om als gelijkwaardige gesprekspartner mee te denken en niet de mogelijkheid om een goed beeld te kunnen vormen over de veiligheid, de kosten en de duurzaamheid van het voorgenomen project zodat ze zelf kunnen beoordelen waar ze als bewoners aan toe zijn  ? 

Antwoord Warmtebron Utrecht: De informatie die van belang is voor onze projectbeslissingen hebben we gedeeld via onze communicatiekanalen. Denk aan het geologisch rapport en de haalbaarheidsstudie. In de haalbaarheidsstudie staat alle informatie gebundeld die we hebben over de onderwerpen waar de belangen van bewoners een rol spelen. Dat hebben we zo volledig en toegankelijk proberen te schrijven. Dit najaar hebben we met professionele organisaties en bewoners daar ook een dialoog over gevoerd. Die inzichten benutten we weer in het vervolg. 

Gehele vraag:  Heeft Warmtebron het projectplan, het werkplan, de businesscase, het veiligheidsplan, het boorplan, het winningsplan en alle overige stukken en bijhorende onderzoeken die met de voorgenomen aanvraag van de omgevingsvergunning en winningsvergunning en voor de MER-aanvraag aan EZK overlegd zullen moeten worden gedeeld of al deels gedeeld met het College van B&W van Nieuwegein ? Zo ja, welke stukken zijn wanneer met het College gedeeld ? Zo nee, wanneer zal het College over de stukken of nog ontbrekende stukken krijgen ? 

Antwoord Warmtebron Utrecht: We zijn zeker bereid met het college stukken te delen. We zijn ook in gesprek over een samenwerkingsovereenkomst, daar zullen we deze afspraken in opnemen.

Warmtebron Utrecht: Dit zullen wij doen na een raadsbesluit over de locatie.

Het college van de gemeente Nieuwegein heeft op 22 oktober 2019 het zogenoemde ‘model toestemming locatie-eigenaar’ voor de SDE+ subsidie* ondertekend. In dit standaard subsidieformulier verklaart de gemeente toestemming te geven aan subsidieaanvrager Warmtebron, voor het plaatsen en exploiteren van de productie-installatie op de betreffende locatie gedurende de looptijd van de subsidie. Deze verklaring was nodig voor de subsidieaanvraag. De Modeltoestemming geeft geen toestemming voor het eventueel verhuren van de grond en de voorwaarden daarvan. Er kunnen geen enkele rechten worden ontleend door Warmtebron aan de ondertekening. De Modeltoestemming is ondertekend omdat het college verder onderzoek wil naar de mogelijkheden van aardwarmte. Vanuit RVO (Rijksdienst voor Ondernemend Nederland, die de aanvragen van de SDE+ subsidie beoordeelt) is ook aangegeven dat de Modeltoestemming niet door RVO of wie dan ook kan worden gezien als een overeenkomst.

• De Stimuleringsregeling Duurzame Energieproductie is een Ministeriële regeling om de productie van schone en duurzame energie te stimuleren.

Eind 2019 werden inwoners van Nieuwegein en andere belangstellenden door Warmtebron via advertenties uitgenodigd om informatiebijeenkomsten over het aardwarmteproject bij te wonen. Veel inwoners hadden vragen en waren bezorgd over deze ontwikkeling. Uit dit traject is het bewonerscollectief ontstaan, opgericht voor en door inwoners. BAN doelstellingen: Informatie verzamelen, feiten van fictie onderscheiden, samenwerken met diverse  betrokken partijen, vinger aan de pols houden, vinger op de zere plekken leggen, kritisch volgen van de voortgang  van het project, achterban informeren, zorgen dat vragen van bewoners adequaat beantwoord worden. 
 
Voor meer informatie verwijzen we u naar www.ban-groep.nl. 

Er is recentelijk een nieuwe onafhankelijke instantie in het leven geroepen voor inwoners en organisaties: het Informatie en Consultatie Orgaan (ICO) Aardwarmte. Dit platform biedt objectieve informatie en onafhankelijk advies over lopende projecten op het gebied van aardwarmte. Voor meer informatie kunt u terecht op www.ico-aardwarmte.nl.

Onder de vlag van Warmtebron Utrecht onderzoeken elf partijen* de komende jaren of aardwarmte in de provincie Utrecht een geschikt alternatief is voor gas. Centraal staat de vraag hoe we met behulp van aardwarmte de stadsverwarming op een veilige, haalbare en betaalbare manier kunnen verduurzamen. Warmtebron Utrecht startte onderzoek in 8 gemeenten in de provincie. Warmtebron heeft uiteindelijk in Nieuwegein een gebied gevonden dat zij geschikt vindt om verder te onderzoeken. Het gaat om het gebied van circa 1,5 kilometer in de omgeving van het warm-teoverdracht station (WOS) van Eneco aan het kruispunt Batauweg/A.C. Verhoefweg/Symfonielaan. De gemeente steunt dit onderzoek vanwege de gezamenlijke zoektocht en verantwoordelijkheid om alle huizen op termijn aardgasvrij te verwarmen. Belangrijke voorwaarde is: het móet veilig en op een maatschappelijk verantwoorde manier. Overigens vindt er niet alleen onderzoek in Nieuwegein plaats, ook op andere plekken in Utrecht
(kijk op www.ico-aardwarmte.nl).

Meer weten over het project en initiatiefnemer Warmtebron? Kijk opwww.warmtebron.nu.

We hebben nog niet alle risico’s in beeld. Daar gaan we onderzoek naar doen, zodat we de belangen van onze inwoners goed kunnen beschermen. Verschillende partijen hebben daarin een verantwoordelijkheid. Voor de veiligheid van het boren ligt er een verantwoordelijkheid bij het ministerie van Economische Zaken en Klimaat. Die beslist over het afgeven van een Omgevingsvergunning aan het bedrijf Warmtebron en toetst hun plannen op de veiligheid. Staatstoezicht op de Mijnen adviseert EZK over het al dan niet afgeven van de vergunning. De gemeenteraad laat in een zogenoemde ‘verklaring van geen bedenking’ aan EZK weten wat zij van de aanvraag vindt.

Warmtebron Utrecht onderzoekt op dit moment passende locaties en heeft een bijbehorende haalbaarheidsstudie gedaan.  Vijf locaties zijn aangemerkt als meest haalbaar. Dit zijn: Galecopperwetering/A12, Tramremise West, Symfonielaan en Hoek Zuidstede. De vijfde locatie ligt aan de Nedereindseweg in Rijnenburg, de gemeente Utrecht. In oktober zijn de locaties Galecopperwetering/A12 en Symfonielaan wegens technische redenen afgevallen. WBU doet nu verder onderzoek naar de overgebleven locaties.

Warmtebron gaat in het onderzoeksrapport in ieder geval in beeld brengen welke locaties onderzocht zijn, en welke afwegingen per locatie zijn gemaakt. Daarna gaat de gemeente het rapport beoordelen.

Dat betekent dat we met inhoudelijk experts, met betrokken inwoners en vervolgens met de gemeenteraad kijken of de belangen van de Nieuwegeinse inwoners voldoende beschermd worden. Dat betekent: het móet veilig én op een maatschappelijk verantwoorde manier. Ook gaan we afspraken maken over schaderegelingen.

Als het gaat om beleidsmatige of juridische kwesties kan het college van B&W desgewenst onafhankelijk advies inwinnen. Metingen in het kader van de aardwarmte-winning worden gedaan en bekostigd door het project zelf onder toezicht van het ministerie van EZK en gespecialiseerde overheidsinstanties zoals SodM.Daarnaast maakt de gemeente ook met regelmaat gebruik van de mogelijkheid om onafhankelijk advies in te winnen bij ICO aardwarmte.

Met betrekking tot schade geldt het beginsel: de veroorzaker betaalt. Er komt een landelijk protocol waaraan WBU zich zal committeren. Met een werkgroep Schade en Veiligheid, waarin ook bewoners zijn vertegenwoordigd, kijken we wat mogelijk aanvullend nodig is in deze gemeente. De gemeente vindt dat er over dit onderwerp uitsluitsel moet zijn vóór de eerste boring.

Het opsporen van, en het boren naar warmte vraagt een specifieke deskundigheid die alleen gespecialiseerde bedrijven en instellingen hebben. Overigens zijn in het consortium WBU naast commerciële bedrijven ook publieke instellingen vertegenwoordigd zoals TNO en Universiteit Utrecht.

Warmtebron Utrecht en gemeente onderzoeken de mogelijkheden van aardwarmte en de haalbaaarheid van verschillende locaties. De afweging naar de mogelijkheden voor aardwarmte willen we nadrukkelijk samen met de stad maken. Daarvoor willen we zoveel mogelijk vragen beantwoorden en weten wat u belangrijk vindt, zodat we uiteindelijk als college van B&W een zorgvuldige afweging kunnen maken voor de besluitvorming die nog moet plaatsvinden. Daarvoor zijn diverse gespreksmomenten georganiseerd. Tijdens Bij de introductie van het aardwarmte-initiatief in 2019, via het Citisens-onderzoek medio afgelopen juli 2020 en tijdens de Nieuwegeinse Warmteweken hebben de gemeente en WBU zeer veel reacties en aandachtspunten opgehaald. Wij hebben daarmee een goed beeld gekregen van wat er leeft. Ook zien we dat er zorgen zijn over of de aardwarmtewinning veilig is. De gemeente en WBU hebben als voorwaarde gesteld dat het veilig en maatschappelijk verantwoord moet zijn. De gemeente gaat zich nu beraden op verdere vervolgstappen en zal mede op basis van alle reacties een standpunt innemen. Over de verdere mogelijkheden om uw mening te geven zullen wij u nader informeren. Zorgvuldigheid en een goed proces met de omgeving blijft gedurende het hele traject cruciaal. Uiteindelijk zal ook de raad een besluit moeten nemen waar ook de gebruikelijke inspreekmogelijkheden zijn voor inwoners. Ook bij de vergunningverlening zult u nog uw mening (zienswijze) kunnen geven op de ontwerpvergunningen.

Warmtebron Utrecht: Er zijn op dit moment 24 locaties in ons land waar aardwarmte wordt gewonnen, op 20 locaties zijn projecten in voorbereiding en voor 15 locaties zijn er plannen. Hier vindt u de locaties.https://allesoveraardwarmte.nl/aardwarmtewinning-locaties/

Warmtebron Utrecht: Het publiek-private Lean-consortium heeft het doel om een gedegen manier aan te tonen dat er aardwarmte gewonnen en toegepast kan worden en dat dit op een veilige verantwoorde manier mogelijk is. Dit wordt getoetst door bevoegd gezag en toezichtsorganen.

Warmtebron Utrecht: De belangrijkste reden dat we in de bebouwde omgeving naar aardwarmte zoeken is dat we de warmte die daar mogelijk te winnen valt direct aan de warmtevraag kunnen koppelen via het warmtenet. Aardwarmte wordt bij voorkeur gewonnen in de omgeving waar de warmte ook wordt gebruikt, aangezien je deze niet over (grote) afstanden wil vervoeren. Via de ondergrond, in verband met lange complexe, risicovolle en kostbare putten, of via de bovengrond, met lange complexe en kostbare warmtenetwerken waarvan de aanleg voor veel overlast en ook aanvullende risico’s zal zorgen. Daarnaast brengen langere afstanden ook meer verliezen met zich mee, zowel wat betreft temperatuur als wat betreft druk. Deze aspecten tasten zowel de duurzaamheid als de economische kant van het project aan. Daarom is het belangrijk dat de bovengrondse warmtevraag goed aansluit op het ondergrondse aanbod en andersom. Uiteraard geldt dat er alleen geboord gaat worden als vaststaat dat het veilig en verantwoord mogelijk is. Voor Warmtebron Utrecht staat veiligheid voorop.

Eneco: Dit soort type boringen is eindig, na een periode van 30 jaar gaan de bronnen afnemen in vermogen. Hier zijn nog onvoldoende vaste meetdata voor, dat zal de tijd leren. Het is geen oplossing voor de langdurige toekomst maar wel een oplossing bij het inzetten van een mix van bronnen.

Warmtebron Utrecht: In het algemeen wordt er aangenomen dat een aardwarmte bron zo’n 30 jaar lang warmte kan produceren voordat er een geleidelijke afname van temperatuur plaatsvindt. In Parijs zijn er bronnen die al 40 jaar produceren. Daarnaast wordt in het technisch ontwerp rekening gehouden met een levensduur van +30 jaar. Met behulp van degelijk onderhoud, reparaties en vervangingen kan die levensduur van een doublet nog verlengd worden. 

Warmtebron Utrecht: Aardwarmte is één van de meest duurzame bronnen voor warmte is op dit moment. Maar alleen met de inzet van aardwarmte kunnen we het gebruik van aardgas voor de stadsverwarming niet vervangen. Daarvoor heb je ook andere duurzame bronnen nodig zoals bijvoorbeeld aquathermie. Gezien de potentie zou aardwarmte een belangrijk onderdeel kunnen worden van de energiemix van de toekomst.

Warmtebron Utrecht: Aardwarmte is energie die je uit de ondergrond kunt halen om huizen en gebouwen te verwarmen. Het grondwater in de aardlagen op een diepte van 2.700 meter heeft een temperatuur van zo’n 85 graden Celsius. Als je dat warme water oppompt, dan kun je daar de warmte uithalen. Het afgekoelde water pomp je weer in de bodem naar dezelfde aardlaag waar het weer opwarmt. Zo beschik je over een bron van energie die zichzelf hernieuwt. Via de leidingen van de stadsverwarming kun je de warmte vervolgens van de bron naar huizen en gebouwen brengen. Met het project Lean wil Warmtebron Utrecht, een consortium van onderzoeksinstituten en bedrijven, onderzoeken of aardwarmte mogelijkheden biedt voor het verduurzamen van de stadsverwarming van Eneco.